Mosty w Stańczykach

Północna część województwa warmińsko-mazurskiego bywa czasem nazywana Mazurami Garbatymi. Nazwa ta funkcjonuje ze względu na ciekawe ukształtowanie terenu charakteryzujące się pokaźnymi wzniesieniami morenowymi, których wysokość przekracza tu dwieście metrów nad poziomem morza. Są one ponadto wyjątkowo strome, tak, że próbując na nie wejść można się czasem poczuć jak w górach.

Przez te właśnie wzniesienia przebija się rzeczka Błędzianka, która w okolicach miejscowości Stańczyki ma swój odcinek przełomowy. Krajobraz okolicy ukształtowany został przez lodowiec dzięki czemu dolina rzeki jest tu dość szeroka. Wydaje się wprost nieproporcjonalnie duża w stosunku du szerokości niewielkie Błędzianki. 

Przez tereny „Mazur Garbatych” poprowadzono w początkach XX wieku linię kolejową Gołdap – Żytkiejmy. Jej przebieg ze względu na bardzo urozmaiconą rzeźbę terenu wymagał wzniesienia licznych konstrukcji inżynieryjnych. Choć linia kolejowa nie jest w tej chwili użytkowana to pozostały po niej pamiątki w postaci nasypów, fragmentów torowisk i przede wszystkim dwóch potężnych mostów kolejowych nad rzeką Błędzianką.

Stoją one niedaleko miejscowości Stańczyki. Ich budowę rozpoczęto jeszcze w okresie pierwszej wojny światowej. Jako pierwszy oddany został most południowy. Budowy całej planowanej linii w kierunku Olity na dzisiejszej Litwie nie ukończono. Pozostał jedynie lokalny odcinek Gołdap – Żytkiejmy. Po położeniu torów ruch kolejowy odbywał się tu od 1927 roku.

Architekturę wysokich na 36 metrów mostów wzorowano na słynnych rzymskich akweduktach z Pont du Gard. Należą one do najwyższych w Polsce i charakteryzują się zachowaniem idealnych proporcji ogromnych łuków. Ze względu na inspiracje jaki towarzyszyły ich twórcom nazywane bywają czasem Akweduktami Puszczy Romnickiej.

W ostatnich latach następuje wzrost zainteresowania zabytkami techniki. Z tego względu mosty w Stańczykach przyciągają co roku coraz więcej turystów. Jednak nie są to jedyne tego typu obiekty w tej okolicy. Podobne mosty zbudowane na d rzeka Błudzia oglądać można w okolicy Kiepojciów, podobnie jak monumentalny wiadukt kolejowy.