Gorzów Wielkopolski

Gorzów Wielkopolski jest wraz z Zielona Górą stolicą województwa lubuskiego. Mieści się tu siedziba administracji wojewódzkiej, natomiast w Zielonej Górze urzędują instytucje samorządowe. Miasto to jest często omijane przez turystów podróżujących po Wielkopolsce czy udających się do Berlina a można tu całkiem przyjemnie spędzić kilka godzin.

W początkowym okresie swojego istnienia Gorzów związany był z Wielkopolską. Już u początków państwowości polskiej tereny te zostały podbite przez Polan. Jednak w połowie XIII wieku ziemie otaczające Gorzów włączone zostały do Brandenburgii. Od tego czasu Gorzów stopniowo stawał się miastem niemieckim. Na przełomie XIX i XX wieku rozwinął się tu przemysł a właściciele fabryk stali się znaczącą częścią mieszkańców miasta. Ich pałace do dziś świadczą o bogactwie ówczesnego miasta. Z kolei opuszczone przez wiele lat budynki fabryczne uzyskują w ostatnich latach nowe życie. Adaptowane są na mieszkania, kawiarnie i kluby.

Zabudowa Gorzowa zmieniła się mocno po II wojnie światowej. Miasto zostało w dużym stopniu zniszczone przez wojska radzieckie w 1945 roku. Podczas wypierania Niemców z terenów nadodrzańskich wysadzono gorzowskie mosty a następnie czerwonoarmiści spalili dużą część starego miast.

Podczas odbudowy zachowano obrys Starego Miasta z fragmentami murów obronnych. Tworzą one malownicze tło dla zabudowy miejskiej. Najstarszym zachowanym zabytkiem Gorzowa jest katedra pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, która dawniej pełniła funkcję kościoła farnego. Jej początki sięgają XIII wieku ale późniejsze przebudowy zatarły prawie całkowicie początkowy romański styl budowli. Obecnie jest to kościół gotycki, zbudowany z palonej cegły. Jego charakterystyczną cechą jest masywna wieża górująca nad miastem.

Poza Starym Miastem w Gorzowie zachował się układ urbanistyczny z okresu przebudowy w końcu XIX wieku. Klasycystyczne, neogotyckie i secesyjne kamieniczki tworzą klimat mieszczańskiego Gorzowa. Z kolei znajdujące się nieopodal wille i pałacyki przemysłowców pokazują jak jak żyli właściciele dawnych gorzowskich fabryk. Niektóre z tych obiektów użytkowane są w tej chwili przez miasto, jak na przykład willa Carla Bahra pełniąca obecnie funkcję Pałacu Ślubów.