Katedra w Gnieźnie

Gniezno to jedno z najważniejszych miast na historycznej mapie Polski. Pierwsza stolica, pierwsza metropolia kościelna, jedno z domniemanych miejsc chrztu Mieszka I, miejsce słynnego zjazdu w 1000 roku, podczas którego cesarz Otto III włożył diadem na głowę ówczesnego księcia Bolesława nazwanego z czasem Chrobrym.

Historycznym centrum miasta jest Wzgórze Lecha wraz ze znajdującą się tu Katedrą, która oficjalnie osi tytuł Bazyliki Prymasowskiej. Tytularnie to najważniejszy kościół w kraju, miejsce urzędowania prymasa czyli honorowego zwierzchnika całego episkopatu. 

Sama katedra jest budowlą gotycką, trójnawową bazyliką, z dwiema wieżami, nakrytymi późniejszymi hełmami. Jest to trzecia budowla sakralna, która stoi w tym miejscu. Początkowo stało tu jednonawowe oratorium, które z czasem przebudowano na planie krzyża. Po najeździe księcia czeskiego Brzetysława w 1038 roku zniszczoną świątynię zastąpiła romańska budowla. Ta z kolei padła ofiarą najazdu Krzyżaków w wieku XIV. Wtedy też powstała świątynia, która z późniejszymi przebudowaniami dotrwała do dziś.

Katedra gnieźnieńska jest typowym przykładem sztuki gotyckiej. Jednak w późniejszych wiekach była rozbudowywana o system kaplic, które ją otaczają. Znajdują się w nich groby arcybiskupów gnieźnieńskich. Wszystkie one są bogato zdobione i zamknięte kutymi ręcznie kratami.      

Gotycka gnieźnieńska katedra to miejsce szczególne w skali kraju. Do 1300 roku odbywały się tu koronacje królewskie. W barokowej konfesji w prezbiterium znajduje się relikwiarz – trumienka ze srebrnej blachy ze szczątkami świętego Wojciecha, jednego z głównych patronów Polski. Na szczególną uwagę zasługują znajdujące się w bocznym portalu Drzwi Gnieźnieńskie. Ufundowane w 1175 roku przedstawiają sceny z życia i męczeńskiej śmierci świętego Wojciecha. To jedne z najważniejszych zabytków sztuki romańskiej w kraju. Na uwagę zasługuje także piętrowy nagrobek Przemysła II, pierwszego króla Polski po okresie rozbicia dzielnicowego, który także w gnieźnieńskiej katedrze przyjmował królewską koronę w 1295 roku.

Wizyta na Wzgórzu Lecha i w gnieźnieńskiej Katedrze to podróż do źródeł polskiej państwowości i wspaniała lekcja historii.