Stare Miasto w Zamościu

Stare Miasto w Zamościu tworzy jeden z najcenniejszych w Polsce miejskich zespołów urbanistycznych. Jego niezwykłe walory oraz architektura zostały docenione przez społeczność międzynarodową i trafił on na prestiżową Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego UNESCO.

Nazywany „Padwą Północy” Zamość został zbudowany jako miasto idealne. Ta renesansowa idea została wcielona  w życie przez włoskiego architekta Bernardo Morano zatrudnionego przez kanclerza Jana Zamoyskiego. Miasto, podobnie jak ludzki organizm miało łączyć w sobie piękno i funkcjonalność. Całość musiała być harmonijna i symetryczna.

Centrum miasta tworzył kwadratowy rynek. Jego wymiary 100 na 100 metrów do dziś robią duże wrażenie. Otoczony jest podcieniowymi kamienicami zwieńczonymi bogato zdobionymi attykami. Najcenniejsze kamienice znajdują się na północnej pierzei Rynku. Należały one do kupców ormiańskich i stanowią jeden z najlepszych w Polsce przykładów sztuki renesansu. W pierzeję wbudowano także renesansowy ratusz z ponad pięćdziesięciometrową wieżą. Prowadzące do niego imponujących rozmiarów schody zbudowane zostały w XVII wieku. 

Z Rynkiem sąsiadują dwa mniejsze place – Wodny i Solny. Wychodząca z centrum miasta reprezentacyjna ulica Grodzka prowadzi do dawnego pałacu Zamoyskich. W jej ciągu znajdują się trzy szczególnie ważne dla miasta budowle – Arsenał, mieszczący obecnie muzeum oręża, późnorenesansowa katedra, w której podziemiach znajduje się mauzoleum rodziny właścicieli miasta oraz gmach Akademii Zamoyskiej ufundowanej przez Jana Zamoyskiego.     

Całość założenia otoczona jest systemem fortyfikacji bastionowych. Były one w swoim czasie jednymi z najnowocześniejszych w Europie. Nie zostały zdobyte ani przez wojska Chmielnickiego podczas powstania kozackiego ani przez Szwedów. Dużą ich część rozebrano w XIX wieku, ale fragmenty przetrwały do dziś.